Nòda: sta scritura ƚa xé in venesian de tèra-ferma oriental, in grafìa fonèdega tradisional secondo ƚa documentasion de 'l manual de grafìa vèneta unidaria (G.V.U.), e acentà come descrito pròpio inte sta pàxena. El steso sistèma el xé presapoco descrito (co' calche conplicasion) anca inte 'l manual, e de xonta el xé el pì suportà da i lenguisti che i se òcupa in xeneral de ƚe lengue de sta area, motivo par cui ghemo decixo de seguirlo. Sta pàxena ƚa xé par descrìvar in brève sto sistèma de acentasion parché el sipia digerìo fasilmente da tuti, nisun escluxo. Secondo nialtri el xé el pì eficente, guaƚivo, elementar e adato a'l Vèneto, a presìnder da ƚa grafìa (e nò "grafia") che se vol doparar.

Sto sistèma no'l gà gninte da che védar co'l contenudo pròpio de'l nòstro gaƚepin on line, in cui tute ƚe paròƚe (fora che rari caxi come monosìlabi) ƚe gà senpre segnà i so acenti tòneghi.
 

Co' "sistèma" se intende un mètodo de acentar evitando de farlo "a caxo", o, convensionalmente, secondo come che calcheduni, a presìnder da ƚa prononsia e in vece de i scriventi, i decrèta, drio considerasion de órdene difarente da l'exigensa de trascrision fonèdega. Se intende cioè, de acentar doparando el mìnimo nùmaro de segni, in manièra che se pòse lèxer ƚe scriture univocamente, da marelengua o da prensipiante. Niove o vèce che sipia ƚe paròƚe che se dòpara, de cualsesipia proveniensa, de che ètimo, indìxene o forèste, no inpòrta da chi e indove che ƚe vien prononsiàe; a seguindo un sistèma, el parlante el pol conservar tuto "ladinamente" e integralmente, el pì posìbiƚe come che se podarìa far co' un documento audio. Cuesto xé el senso primario de tute ƚe scriture de tipo alfabèdego, difarenti da ideogrami, da scriture antighe a rebus, o da modèƚi de scritura albitrari. I parlanti i se tol ƚa sacrosanta ƚibartà, drio dirito natural, de scrìver ƚa so lengua, né de pì né de manco, e chi che i lèxe, informài so grafìa e sistèma de acentasion, i xé mesi in grao de lèxer ƚa lengua, vera, de'l scrivente.
 

Speso e voƚentièra, gran parte de ƚe paròƚe tronche (o prexunte tali) che ƚe fenise in consonante ƚe gà ƚa vocal tònica sarada. Se preferise ƚora de no acentarle, e de farlo escluxivamente par i caxi particoƚari de vocal vèrta.

Tuto ciò se ƚo lèxe, scrito co' o sensa acento, inte na manièra univoca, detada da ƚa convension: parón, cantón, savér, parér, perèr, stramasèr, subiòt.

Oviamente nisun problèma par paròƚe tronche in consonante che ƚe gà el tònico so "a", "i", "u". Se pol cavar via tuti i acenti:

      Cusì sarà anca par paròƚe piane

Oviamente nisun problèma par paròƚe piane che ƚe gà el tònico so "a", "i", "u". Se pol cavar via tuti i acenti:

Anca el "Manuale di grafia veneta unitaria" el gà nòde so l'acentasion, ma, pì guaƚivamente oncora, se pol condensar tuto in 3 ponti fàsiƚi da ramentarse:

• Se acenta paròƚe sdrùcioƚe o bisdrùcioƚe senpre.
• Se acenta paròƚe tronche o piane unicamente se ƚa vocal tònica ƚa xé vèrta: /ò/ o /è/.
• Se acenta senpre i ditonghi in fine paròƚa e ƚe tronche in vocal

Naturalmente vansa racuante omòfone (e cuindi, in Vèneto, omògrafe) par cui xé anca posìbiƚe e conveniente na convension de xonta, par distìnguer de pì, e incorporar pì informasion inte ƚa scritura. E ƚora se gavarà da preferir de acentar i vèrbi pitòsto che el rèsto, siando però cuesta na rafinatesa no indispensàbiƚe, e da doparar in caxi de alta letradura.